Ongeveer alle energie op aarde komt van de Zon
We staan er zelden of nooit bij stil, maar zowat alle energie op aarde
komt van de zon. Stel dat de zon plots niet meer schijnt, dan krijgen we
binnen het uur een temperatuursdaling van vermoedelijk meer dan 200 graden Celsius;
uiteraard geen mens die dit overleeft. De Zon zorgt voor ons.
De zon is een gigantische energiecentrale waarvan een fractie naar de aarde gaat.
Deze fractie levert ons meer dan 99% (1) op van alle energie die op aarde beschikbaar is.
Maar ... Maar hier staan we niet bij stil, we spreken over energie en bedoelen dat
kleine beetje extra energie, die trouwens ook hoofdzakelijk van de zon komt.
Extra energie
Bovenop de enorme hoeveelheid energie waar we compleet aan voorbij gaan is er wat we
"energie" noemen, hiermee bedoelen we een relatief kleine hoeveelheid extra energie die we
nodig hebben voornamelijk voor mobliliteit, om machines te laten draaien en voor
verwarming (een kleine extra verwarming bovenop wat we van de zon krijgen).
Vormen van energie
Van waar komt deze extra energie? Bijna allemaal van de zon. Er is één uitzondering,
met name kernergie. Hierover verder meer.
We overlopen even, heel kort, de energievormen.
- zonne-energie
- Zonnecellen en zonneboilers. Werken uiteraard met de energie van de zon.
- windenergie
- Van waar komt de wind? Van drukverschillen op aarde (cfr. barometer).
Van waar drukverschillen? Van temperatuursverschillen. Van waar temperatuursverschillen?
De zon zorgt voor de temperatuur op aarde.
- steenkool, bruinkool, aardolie, aardgas
- Allen vinden ze hun oorsprong in planten die miljoenen jaren geleden
in de grond terecht kwamen. Het is de energie van de planten die we,
miljoenen jaren later, gebruiken. Van waar halen planten - vandaag net
als miljoenen jaren geleden - hun energie? Van de zon. Hierover verder meer.
Omzetting van energie
Energie kan van de ene vorm omgezet worden naar een andere. Er zijn twee opmerkelijke
omzettingen hierbij, met name planten (fotosynthese) en electriciteit.
Eerst, aan de hand van elektriciteit, wat over omzetting. Electriciteit
wordt gemaakt, omgezet, op het moment dat we het nodig hebben. Dit kan op vele manieren:
via gascentrales,
Een electriciteitscentrale maakt
geen energie, het zet het om.
Het tijdperk van de zwarte rook
Er was het stenen tijdperk *,
dit heeft ongeveer 2,5 miljoen jaar geduurd.
Momenteel leven we in wat we soms "het petroleumtijdperk" noemen.
Dit is - geologisch bekeken - eventjes een flits
(2) van nog geen 200 jaar.
Kenmerkend voor petroleum is de zwarte rook, ik noem het dan ook
"het tijdperk van de zwarte rook".
Hoe de mens ons huidig tijdperk binnen duizend jaar zal noemen weten we
uiteraard niet, maar dat we in een duistere periode leven staat wel vast.
(3)
Vergeet de bomen niet!
Bijna alle energie wordt opgewekt via verbranding (gas- en steenkoolcentrales,
kampvuur, benzinemotor, enz.) Maar: vergeet de bomen niet! Zonder bomen geen verbranding.
En waarom niet? Verbanding is een chemische reactie met zuurstof, zuurstof
wordt er verbruikt. Als zuurstof verbruikt werd, en er werd geen nieuwe aangemaakt,
dan zaten we reeds duizenden jaren zonder zuurstof. Wie of wat maakt zuurstof aan?
De planten, dit via een proces dat we fotosynthese noemen. Wat is er hiervoor nodig?
Twee zaken: bladgroen en zonlicht. Zonder zon geen zuurstof.
Waarom zien we het niet?